ΩΧΡΟΠΑΘΕΙΑ

• Είναι µία πάθηση που εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα άνω των 60 ετών. Με την πάροδο της ηλικίας, η ωχρά κηλίδα υφίσταται ανατομικές και λειτουργικές αλλαγές, συνέπεια των οποίων είναι η σημαντική απώλεια της όρασης.
• Ο τύπος αυτός ονομάζεται «ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς». Η εμφάνιση της νόσου σε πιο νέα άτομα είναι συνήθως κληρονομική και ονομάζεται «δυστροφία ωχράς».
• Περιορίζει αργά και βαθμιαία (ξηρά μορφή) την κεντρική όραση (80% των περιπτώσεων) ή δημιουργεί αιφνίδια, συνήθως µη αναστρέψιμη, απώλεια της λειτουργικής όρασης (υγρά μορφή). 
• Στην πρώτη περίπτωση εμφανίζεται ένα θολό και σκοτεινό σημείο στο κέντρο του οπτικού πεδίου, ενώ στη δεύτερη αναπτύσσονται κάτω από την ωχρά κηλίδα παθολογικά αγγεία τα οποία είναι εύθραυστα και μπορεί να αιμορραγήσουν.

Οι καπνιστές έχουν περίπου 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να αποκτήσουν ωχροπάθεια. Στην ομάδα υψηλού κινδύνου συγκαταλέγονται οι υπερτασικοί, οι παχύσαρκοι, οι σακχαροδιαβητικοί, όσοι έχουν ανοικτό χρώμα ματιών, όσοι είναι εκτεθειμένοι στον ήλιο και δε φορούν γυαλιά ηλίου, κι εκείνοι που παίρνουν φάρμακα αντιπηκτικά, κατασταλτικά, στυτικής λειτουργίας ή για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης.

ΠΟΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ

• Υποκειμενικά ο ασθενής αντιλαμβάνεται μια παραμόρφωση της εικόνας των αντικειμένων και οι ευθείες γραμμές του φαίνονται κυματοειδείς και στρεβλωμένες. Αργότερα εμφανίζονται κεντρικά ή παρακεντρικά σκοτώματα.
• Υπάρχει δυσκολία και δυσχέρεια σε διάφορες δραστηριότητες (ράψιμο, διάβασμα, γράψιμο κτλ.), ενώ η αδυναμία αναγνώρισης των χαρακτηριστικών των προσώπων από απόσταση είναι έντονη.
• Τα χρώματα μπορεί να φαίνονται θαμπά.
• Η αυξημένη ανάγκη για περισσότερο τεχνητό φωτισμό σε κλειστούς χώρους είναι χαρακτηριστική
• Η εκτίμηση υψομέτρων και αποστάσεων μπορεί να γίνει εξαιρετικά δύσκολη.
• Η εκφύλιση ξεκινά συνήθως από το ένα µάτι, αλλά στα επόμενα 5 – 6 χρόνια εκδηλώνεται και στο άλλο. Δυστυχώς, η αμφοτερόπλευρη εκδήλωση της πάθησης είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.
• Ένα απλούστατο test που μπορεί οποιοσδήποτε να κάνει, είναι να ελέγξει την όρασή του κλείνοντας ένα – ένα τα µάτια του και να εστιάσει το βλέμμα του στην κάσα μιας πόρτας ή σε μια ευθεία γραμμή. Αν αυτή παραμορφώνεται ή γίνεται τεθλασμένη, τότε σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα στην ωχρά κηλίδα (Amsler test).
• Επειδή η εκφύλιση της ωχράς επηρεάζει μόνο την κεντρική όραση, η περιφερική παραμένει φυσιολογική µε αποτέλεσμα ο ασθενής να μπορεί να αυτοεξυπηρετείται κατά την διάρκεια της εξέλιξης της νόσου. Τονίζεται ότι δεν επέρχεται ποτέ ολική τύφλωση.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Η διατροφή των πασχόντων από ωχροπάθεια καλό είναι να συμπεριλαμβάνει φρούτα και λαχανικά πλούσια σε λουτεΐνη, ζεαξανθίνη και λυκοπένιο, όπως είναι το ρόδι, οι φράουλες, τα κεράσια, τα µούρα, τα παντζάρια, οι κόκκινες πιπεριές, οι ντομάτες, αλλά και το σπανάκι, το μπρόκολο, το καρότο και το αβοκάντο.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

• Απλή εξέταση της ωχράς κηλίδας: ο εξεταζόμενος κοιτάζει σε απόσταση ανάγνωσης ένα τετραγωνισμένο δίχτυ, όπως το χαρτί millimeter. Ο ασθενής μπορεί να βλέπει το δίχτυ αυτό παραμορφωμένο (μεταμορφοψία) ή να αντιλαμβάνεται εκπτώσεις (πίνακας Amsler).
• Βιομικροσκοπία του αµφιβληστροειδούς: γίνεται µε τον τριεδρικό φακό του Goldman, όπου έχουμε αμεσότατη κι ευκρινέστατη οπτική προσπέλαση στο βυθό του ματιού.
• Φλουοαγγειογραφία: Εγχύουμε στη φλέβα του βραχίονα διάλυμα φλουαροσκεΐνης και φωτογραφίζουμε µε ειδική φωτογραφική μηχανή και µε ειδικά χρωματικά φίλτρα την κατανομή της χρωστικής στην πάσχουσα περιοχή. Είναι μέθοδος αναντικατάστατη για να καθορίσουμε τη μορφή της ωχροπάθειας, αν είναι υγρά ή ξηρή.
• Τελευταία έχει αναπτυχθεί η ειδική εξέταση OCT (οπτική τομογραφία συνοχής) µε την οποία καταγράφεται µε ακρίβεια η υφιστάμενη αλλοίωση στην πάσχουσα περιοχή.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Για τον ξηρό τύπο της ηλικιακής εκφύλιση της ώχρας, οι θεραπευτικές µας δυνατότητες είναι περιορισμένες. Απλά χορηγούμε αγγειοδιασταλτικά ή διάφορα άλλα σκευάσματα (π.χ. βιταμινούχα) επί μακρό χρονικό διάστημα.

Η υγρά μορφή αντιμετωπίζεται µε θερμικό laser, φωτοδυναμική θεραπεία και µε ενδοϋαλοειδική χορήγηση αντι-αγγειογενετικών παραγόντων.

Η αποκατάσταση της οπτικής δυσχέρειας ενός ασθενούς µε ωχροπάθεια, βασίζεται στα βοηθήματα χαμηλής όρασης που περιλαμβάνουν τηλεσκοπικά γυαλιά, ειδικούς μεγεθυντικούς φακούς ή άλλες πιο πολύπλοκες ηλεκτρονικές συσκευές.

Ο πάσχων αξιοποιεί την περιφερική όραση του ματιού και την «εκπαιδεύει» να συμπεριφέρεται όπως η ωχρή κηλίδα. Η όραση προοδευτικά βελτιώνεται, η οπτική οξύτητα αυξάνεται και οι ασθενείς μπορούν εκ νέου να εργαστούν, να διαβάσουν και να μετακινηθούν µε μεγαλύτερη ευκολία και ασφάλεια σε σχέση µε το παρελθόν.